Sanat dünyasındaki dönemleri, akımları ve akımları temel alır. Bir dönemde fark edilen akımlar sonraki dönemde gelen sanatçılar tarafından eleştirildikleri için başka akımlar ortaya çıkmakta ve bu süreç bu şekilde devam etmektedir. Bu durumun en değerli örneğini kübizm akımında görmekteyiz. O dönemde bilinen Empresyonizm akımını eleştiren bazı genç ressamlarSanata farklı bir açıdan baktıklarında kübizm akımını oluşturmuşlardır.
Picasso’nun tasvir ettiği eserlerde Kübizm akımının en bilinen örneklerini görsek de bu akımın tek temsilcisi o değildir. Kübizm ilk ortaya çıktığı dönemde birçok ressamı etkilemiş ve bu etki o dönemin eserlerine de yansımıştır. Doğanın geometrik hallerle ele alınması akımın öne çıkan noktalarından biridir. Kübizm nedir, özellikleri nelerdir?Daha yakından bakalım ve sanatçılardan bazı örnekler görelim.
Önce temel bir tarif yapalım; Kübizm nedir?
Birinci Dünya Savaşı öncesinde 20. yüzyılın ilk yıllarında Fransa’da ortaya çıkan Kübizm, Dönemin sanat anlayışına karşı atılan devrimci bir adım olarak şekillenmiştir.Paris merkezli fotoğraf sanatında ortaya çıkan kübizmin en çarpıcı özelliği, var olan bahisleri, olayları ve doğayı geometrik haller üzerinden yansıtmasıdır.
Kübistlerin ana fikri gerçekliktir, ancak bilinen gerçekliğe farklı bir açıdan yaklaşırlar. Örneğin Kübik bir çalışmada defalarca gördüğünüz bir nesne ile karşılaşabilirsiniz. Ama farklı olan, bu nesneyi daha önce hiç bakmadığınız bir açıdan görmeniz. Geometrik şekiller tam da bu yüzden kullanılmaktadır.
Kübizm neyi temsil eder?
1900’lerde bilinen empresyonizm akımında sanatçılar, ışığın süreksiz etkilerini eserlerine yansıtmışlardır. Henri Matisse etrafında gelişen bu akıma karşı çıkan bazı genç ressamlar vardı.Çok renkli olarak nitelendirdikleri bu fotoğrafları eleştiren kübist ressamlara göre dış dünyayı sadece görünen yüzüyle değil, görünmeyen yüzüyle de resmetmek gerekiyordu.
Kübizm’in belki de en büyük farkı, izlenimciliğin temeli olan görme duyusu yerine akıl gücünü kullanmayı seçmiş olmasıdır. Paul Cézanne bu fikrin en değerli öncüsüdür.Pek çok farklı fikirden etkilenerek sonunda kübizm akımını yaratan bu isimler, yaptıkları hareketin bir taklit değil, bir tür tasarım sanatı olduğunu söylediler.
Kübizmin özelliklerinin başında geometrik form kullanımı gelir:
Bu hareket kendi başına kübizm olarak adlandırılmadı. Sanat eleştirmeni Louis Vauxcelles bir gün Georges Braque’ın bir çalışmasını gördü. küçük küpler olarak anlattı ve böylece kübizm adı hareketin adı haline geldi. Georges Braque ve Picasso’nun ilk yapıtlarında ciltlerin ibretlik biçimde iç içe geçtiği anlatılar vardır. Temel amaçları üç boyutlu formları iki boyutlu bir taban üzerine yerleştirmekti.
İşte tam da bu yüzden tuval üzerine geometrik şekilleri tek tek ve üst üste yerleştirdiler. Çünkü kübistlere kıyasla İnsan bir cisme baktığında onun tamamını değil sadece bir kısmını görür. İşte tam da bu yüzden sanatçının aynı nesneyi farklı açılardan çizdiği versiyonları vardır. Bazen anlamsız gibi görünen bu çizimler aslında nesneye nasıl bakıldığına göre anlam kazanıyor.
Çalışmalar giderek soyut bir boyut kazandı:
1907 ile 1912 yılları arasındaki döneme analitik kübizm denir. Sanatçıların manzarayı geometrik formlarla ele aldıkları bu dönem yapıtlarında, silindirler, koniler, küreler, prizmalar görülebilir. Tabii bu haliyle gerçekliğe farklı bir noktadan yaklaşmak da yavaş yavaş soyut bir anlam kazanmaya başladı.
Georges Braque ve Picasso’nun 1911’de yaptığı eserlere baktığımızda, Tuval üzerindeki şeyin yavaş yavaş soyut bir anlam kazanmaya başladığını görüyoruz. Ressamlar nesneleri açar, şeffaf yüzeylere dönüştürür, sınır çizgilerini yok eder, gerçekliğe bir çeşit oyun hamuru gibi yaklaşırlar. Öyle ki ne çizdiklerini anlamak bile zorlaştı.
Kübizm bir sanat ideolojisi olarak başka bir anlama da sahiptir:
Kübizme salt bir fotoğraf akımı olarak yaklaşmak her zaman doğru değil çünkü sanatçıların işlerinde farklı yaklaşımlar görülüyor. Örneğin bazı kübistler fotoğraflarına gerçeklik katmaya çalışıyorlar. Tuvallerine kum, kağıt, gazete kesiği, kibrit çöpü gibi nesneler yapıştırıyordu.Diğerleri temel formlara odaklandı ve gitar için sadece telleri, keman için yayı ve şişe için boyun çizdiler.
Felsefi bir bakış açısıyla yaklaştığımızda, kübist eserlerin aynı anda farklı yerlerde olup biten birden çok şeyi betimlediğini görürüz. Yani büyük bir karmaşa var.Ancak bu dağınık görüntüler ve karmaşık vaatler tam da kübistlerin anlatmak istediği şeydir.
Kübizm felsefi bir yaklaşıma dayalı bir harekettir. Tüm bu geometrik formları kullanmalarının nedeni gerçeğe dokunmak. Çizdikleri bahislerin, olayların ve nesnelerin bazen anlaşılmaz bir noktaya gelmesinin nedeni, empresyonizmden farklı olarak görünenle değil, görünmeyenle ilgilenmeleridir. Yani kübik bir fotoğrafta gördüğünüz, daha önce görmediğiniz bir açıdan olsa da aslında daha önce gördüğünüz bir şeydir.
Kübizmin etkisi sadece fotoğrafta değil, edebiyatta da görüldü:
Kübizm, tüm sanat akımları gibi, fotoğrafa dayanmakla birlikte, sanatın diğer alanlarını da etkilemiştir. Özellikle dönemin heykellerinde bu etkiyi görmek mümkündür. Edebiyatta etkilerini en çok şiirde görürüz. Kübik şiirler yazan Guillaume Apollinaire, kübizm manifestosunu da yazdı. Max Jacob, bire bir dönemde parçadan birleştirme prosedürüyle kübik şiirler yarattı.
Kübizm akımının bazı sanatçıları:
- Albert Gleizes
- Alberto Giacometti
- Alexandra Ekster
- Alexander Archipenko
- Alexandra Nechita
- Amadeo De Souza Cardoso
- André Lhote
- Ang Kiukok
- Auguste Herbin
- Daniel Henry Kahnweiler
- David Hockney
- Diego Rivera
- Emil Filla
- Emiliano Di Cavalcanti
- Emilio Pettoruti
- Fernand Leger
- Francis Bacon
- Francis Picabia
- franz marc
- frida kahlo
- George Braque
- Gino Severini
- Henry Laurens
- Henri Le Fauconnier
- Yakup Lawrence
- Jacques Lipchitz
- Jacques Vilon
- jean metzinger
- Juan Gris
- Kazimir Maleviç
- Lyonel Feininger
- Lyubov Popova
- Marc Chagall
- Marcel Duchamp
- Maria Blanchard
- Marie Laurencin
- Mihail Larionov
- Natalya Gonçarova
- pablo picasso
- paul cezanne
- Paul Klee
- Piet Mondrian
- Raoul Dufy
- Raymond Duchamp-Villon
- Robert Delaunay
- Roger de la Fresnaye
- romero britto
- Rufino Tamayo
- salvador dali
- Vicente Manansala
- Victor Vasarely
20. yüzyılın en değerli sanat akımlarından biri. kübizm nedir, neyi savunur, özellikleri nelerdirBazen doğruyu görmek, her zaman doğruyu görmek demek değildir gibi sorulara yanıt vererek sanatçıları üzerinden bu akımı daha doğru anlamaya çalıştık.
